Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Asli Müdahale Mümkün Müdür?
Av. Aleyna YAVAŞ
HMK madde 65’e göre:
- (65/1) “Bir yargılamanın konusu olan hak veya şey üzerinde kısmen ya da tamamen hak iddia eden üçüncü kişi, hüküm verilinceye kadar bu durumu ileri sürerek, yargılamanın taraflarına karşı aynı mahkemede dava açabilir.”
- (65/2) “Asli müdahale davası ile asıl yargılama birlikte yürütülür ve karara bağlanır.”
Asli müdahale ile davanın taraflarına karşı müstakil dava ikamesi söz konusudur. (Prof. Dr. H. Yavuz ALANGOYA, Prof. Dr. M. Kamil YILDIRIM, Prof. Dr. Nevhis DEREN-YILDIRIM, Medeni Usul Hukuku Esasları 8. Baskı, Beta, İstanbul 2011)
Asli müdahalenin pratik maksadı, derdest davanın taraflarına karşı ikame edilecek olan davanın ilk dava ile aynı yargılama içinde yürütülmesini sağlamasıdır.
Asli müdahil taraftır. İlk davanın taraflarına herhangi bir bağlılığı yoktur. Müstakil bir dava ikame edildiği için asli müdahil de harç ödemelidir.
“…İki kişi arasındaki bir davada üçüncü bir kişinin dava konusu şey veya hak üzerinde hak iddia ederek müdahale etmesi halinde asli müdahale söz konusu olur ve asli müdahil, taraflar temyiz yoluna başvurmasa bile onlardan bağımsız olarak kararı temyiz edebilir.”
(Yargıtay HGK 1.4.1987 E. 11/143 K. 129)
“…Bir davada 3. Kişinin kendi hakkını korumak için fer’i müdahalede olduğu gibi, taraflara bağlı olmaksızın iddiada bulunması ve dava harcını ödemesi halinde asli müdahale söz konusu olup … asli müdahil davacı gibi hareket etmek hakkını elde ettiği gibi ona müessir şekilde de hüküm kurulabilir.”
(Yargıtay 15. HD 17.11.1986 492/3844, YKD 1987/4)
“…Müdahale isteyenin başvuru dilekçesinin içeriğinden, dava konusu taşınmazda, taraflar dışında müstakil bir hak talep edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda isteğin asli müdahale olarak değerlendirilmesi gerekir. Asli müdahale istekleri ise ancak bütün şartları taşıyan bir dava dilekçesi ile talep edilip, harcın tamamlanması ile değer kazanabilir. Harcı yatırılmayan asli müdahale dilekçesindeki talep incelenemez ve harç tamamlanmadıkça da bir işlem yapılamaz.”
(Yargıtay HGK 6.12.1989 552/636; aynı doğrultuda HGK 21.2.2001 147/173 ve HGK 26.10.2000 630/704)
“Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Alınan rapor ve yapılan inceleme hüküm kurmaya elverişli değildir. Şöyle ki;
1-Dava konusu taşınmazın davacı dışındaki diğer paydaşlarının davacı yanında davaya müdahale talebinde bulundukları, başvurma harcı ve peşin harcı yatırdıkları anlaşıldığından, usulüne uygun yapılan asli müdahale talebinin kabulü ile adı geçen asli müdahiller hakkında da işin esasına girilerek hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,…doğru olmadığı gibi…”
(Yargıtay 5. HD. 2014/28163 E. 2015/10792 K. 12.05.2015 T.)
“Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili, birleştirilen dava ise ecrimisil istemine ilişkindir. …Mahkemece, uyulan bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak asıl ve birleştirilen davaların kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraf vekilleri ve asli müdahil vekilince temyiz edilmiştir…Asli müdahale davasının ilk davadan bağımsız ayrı bir dava olduğu dikkate alındığında, asli müdahil yönünden davaya katılma tarihi olan 03.05.2016 tarihinin değerlendirme tarihi olarak kabulü ile bu tarihe göre hesaplama yapılan 23.07.2018 havale tarihli bilirkişi heyeti ek raporunun hükme esas alınması gerektiğinin düşünülmemesi,…doğru olmadığı gibi…”
(Yargıtay 5.HD 2020/5823 E. 2020/10404 K. 26.11.2020 T.)
“Dava dilekçesinde, … ili … ilçesi … Mahallesi 4201 ada 1 ve 6 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı olarak bedellerinin faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir…Gerekçeli karar başlığında davacı olarak gösterilen … tarafından 05.11.2012 tarihinde davaya müdahale dilekçesi verilmiştir. Asli müdahale talebi harca tabi olup, asıl davacılar yönünden davanın maktu harca tabi olması müdahale talebinde bulunup hakkında hüküm kurulan …’yı harçtan muaf hale getirmez. Adı geçene başvuru ve peşin harcı yatırması için uygun bir süre verilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken bu yönün gözetilmemesi, …doğru görülmemiştir.”
(Yargıtay 18.HD 2015/16520 E. 2015/15055 K. 21.10.2015 T.)
“Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmazlar bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Arsa niteliğinde taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
Dava konusu 102 parsel sayılı taşınmazın son tapu kaydına göre, 25.6.2012 tarihi itibariyle taşınmazda pay sahibi olduğu anlaşılan. A… S… ve D… K…‘nun, mahkemenin karar tarihi olan 7.3.2013 tarihinden sonra, 7.4.2014 havale tarihli dilekçeyle davaya müdahil olmak istedikleri anlaşılmış olup, 6100 Sayılı HMK’nın 65. maddesi (Bir yargılamanın konusu olan hak veya şey üzerinde kısmen ya da tamamen hak iddia eden üçüncü kişi, hüküm verilinceye kadar bu durumu ileri sürerek, yargılamanın taraflarına karşı aynı mahkemede dava açabilir. Asli müdahale davasıyla asıl yargılama birlikte yürütülür ve karara bağlanır) uyarınca, mahkemece hüküm verildikten sonra müdahale talebinde bulunan A… S… ve D… K…`nun davacı olmadıkları hususu gözetilmeden mahkemece bu şahısların da payını kapsar şekilde hüküm kurulmuş olması, …doğru olmadığı gibi…”
(Yargıtay 5. HD 2014/10906 E. 2014/20973 K. 15.09.2014 T.)
“Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecirimisil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi, davalı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü…Asli müdahil …’nun ecrimisil talebine dayalı davasının KABULÜ ile murisinin tapudaki hisse oranı ve veraset ilamında belirtilen payı oranında hesap edilen 112,87TL ecrimisil bedelinin asli müdahale tarihi olan 13.02.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak asli müdahile verilmesine cümlesinin yazılmasına, hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA…”
(Yargıtay 5. HD. 2016/10158 E. 2016/17306 K. 08.12.2016 T.)
“Dava kamulaştırmasız el atılan taşınmazlar bedelinin tahsili, birleşen dava ise tazminat ve ecrimisil istemine ilişkindir…Davaya harç yatırarak asli müdahale talebinde bulunan E… M… ve B.. İ..’ın vekili, davacılar vekili olduğu halde karar başlığında gösterilmemesi ve bedelin payları oranında asli müdahillere de ödenmesine karar verilmemesi,…doğru görülmemiştir.”
(Yargıtay 5. HD. 2014/17658 E. 2015/1234 K. 29.01.2015 T.)
“Dava, kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir. Harcı yatırılarak asli müdahale talebini içeren istek ayrı bir dava olarak değerlendirilerek sonucu hakkında olumlu-olumsuz bir karar verilmesi gerekirken bu yönde herhangi bir hüküm kurulmamış olması doğru görülmemiştir.”
(Yargıtay 5. HD. 2014/6702 E. 2014/19958 K. 03.07.2014 T.)